गाउँ फर्केर तरकारी खेतीमा

खलङ्गा (रुकुम) । भारत गएर मजदुरी गर्ने छिवाङ गाविसको एक दलित बस्तीका दुई दर्जनभन्दा बढी परिवार गाउँमै फर्केर व्यावसायिक तरकारी खेतीमा लागेको छ ।
कम लगानीबाट पनि मनग्य फाइदा हुन थालेपछि छिवाङ-७ का फलामेढुङ्गाका २५ भन्दा बढी परिवारका दलितहरूले व्यावसायिक तरकारीखेती सुरु गरेका हुन् । पहिलो अन्नबालीको खेती गर्दा खान नपुग्ने भएकोले उनीहरू वषार्ैदेखि मजदुरी गर्न सपरिवार भारत गएका थिए । सत्तरी परिवार रहेको फलामेढुङ्गाका २५ परिवार अघिल्लो दसैँमामात्र गाउँ फर्किएका हुन् ।
सात वर्षपछि आठजनाको परिवारसहित गाउँ फर्केर तरकारीखेती गरिरहेका टङ्कबहादुर ददेलले भन्नुभयो-” असोजमा सुरु गरेको ३५ दिने मुला खेतीबाट राम्रो फाइदा भएपछि यतै बसेर तरकारीखेती गर्ने निर्णय गरेका हौँ ।”
उहाँका अनुसार भारतबाट सँगै फर्किएका १७ परिवार तरकारीखेती मै छन् ।
“अब कालापहाड नजाने” ३८ वषर्ीय शुकराम ददेलले भन्नुभयो-”गाजर खेतीबाट तीन महिनामा रु.४० हजार नाफा भयो । कालापहाडमा गर्नेजति दुःख गाउँमै गर्ने हो भने त यही ठाउँलाई स्वर्ग बनाउन सकिने उहाँको धारणा थियो ।
गाउँमा सिँचाइ सुविधा पनि भएकाले तरकारीखेती गर्न सजिलो भएको स्थानीय कृष्ण ददेलले बताउनुभयो । रुकुम जिल्लाको सदरमुकाम मुसीकोटबाट डेढ घन्टा टाढा रहेको फलामेढुङ्गाका सबै परिवार अहिले तरकारीखेतीमा लागेका छन् ।
अन्नबाटभन्दा तरकारीखेतीबाट दोब्बर फाइदा हुने स्थानीय गोविन्द ददेलले बताउनुभयो । “बजार पनि नजिक भएकाले राम्रो फाइदा छ”, उहाँले भन्नुभयो- “आम्दानीको स्रोत त्यसै खेर गइरहेको छ, हामी भने विदेशीको चाकरी गरिरहेका छौँ ।”
भारतमा मजदुरी गर्दा पनि बल्लबल्ल खान पुग्ने दलितहरू तरकारीखेतीबाट औसत मासिक रु. पाँचदेखि २० हजारसम्म बचत हुने बताउँछन् ।
बेमौसमी खेतीबाट प्रशस्त आम्दानी हुने भएकाले उनीहरू त्यतैतिर आकषिर्त भएको स्थानीय शिक्षक हरिबहादुर ओलीले बताउनुभयो । आर्थिक अभावका कारण छोराछोरीलाई विद्यालय पठाउन नसक्ने अभिभावकले समेत अहिले निजी विद्यालयमा पढाउन थालेको उहाँले बताउनुभयो ।
यहाँका कृषकले मुख्यरुपमा बन्दा, काउली, लौका, भन्टा, करेला, मुला, गाजरको खेती गर्ने गरेको स्थानीय जेटिए दीपक केसीले जानकारी दिनुभयो ।
यहाँको तरकारी सदरमुकाम मुसीकोट, सल्यान र दाङको तुलसीपुरसम्म पुग्ने स्थानीय कृषकहरू बताउँछन् ।
गाउँलेहरू मिलेर बिक्रीका लागि छिट्टै तरकारी सङ्कलन केन्द्रको स्थापना गर्न लागिएको छ । जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका अनुसार उक्त गाउँका कृषकले मात्र ४० हेक्टर क्षेत्रफलमा तरकारीखेती गरेका छन् ।
कृषकले गाउँमा चारवटा तरकारी उत्पादन समूहसमेत गठन गरेका छन् । दीर्घकालीन कृषि विकास योजना – एपिपिएसपी) रुकुमले समूहहरूलाई कृषि सामग्रीहरू र कृषि अनुदान दिन थालेपछि उनीहरू थप लाभान्वित बनेका छन् ।
Source : FNN